สมุนไพรในกลุ่มนี้มีสารออกฤทธิ์ที่ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดโดยส่งเสริมการเผาผลาญกลูโคส หรือยับยั้งเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการดูดซึมน้ำตาล ได้แก่:
ใบหม่อน (Morus alba L.)
มีสาร 1-Deoxynojirimycin (DNJ) ที่สามารถยับยั้งเอนไซม์ α-glucosidase ลดการดูดซึมน้ำตาลเข้าสู่กระแสเลือด
วิธีใช้: ต้มใบหม่อน 5-10 ใบ ในน้ำ 1 ลิตร ดื่มวันละ 1-2 แก้วหลังอาหาร
ใบมะยม (Phyllanthus acidus)
ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดและช่วยควบคุมความดันโลหิต
วิธีใช้: ต้มใบมะยม 3 ก้านในน้ำเดือด ดื่มก่อนอาหาร
ใบมะรุม (Moringa oleifera)
อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระและสารต้านการอักเสบที่ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด
วิธีใช้: ต้มใบมะรุมสด 1 กำมือกับน้ำ 1 ลิตร ดื่มเช้า-เย็นก่อนอาหาร
โหระพา (Ocimum basilicum)
มีสารฟลาโวนอยด์และสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลและลดไขมันในเลือด
วิธีใช้: ต้มโหระพา 1 กำมือ ในน้ำ 2 ลิตร ดื่มก่อนนอน
สมุนไพรในกลุ่มนี้มีฤทธิ์ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของเซลล์เบตาในตับอ่อน ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการผลิตอินซูลิน:
ใบมะละกอ (Carica papaya)
มีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยฟื้นฟูการทำงานของตับอ่อนและลดระดับน้ำตาลในเลือด
วิธีใช้: ต้มใบมะละกอ 500 กรัม ในน้ำ 2 ลิตร ดื่มก่อนอาหาร 3 ครั้งต่อวัน
เถาตำลึง (Coccinia grandis)
มีสารต้านอนุมูลอิสระและช่วยเพิ่มความไวของเซลล์ต่ออินซูลิน
วิธีใช้: ต้มเถาตำลึง 1 กำมือ ในน้ำ 1 ลิตร ดื่มแทนน้ำ
ภาวะดื้อต่ออินซูลินเป็นปัจจัยสำคัญของโรคเบาหวานชนิดที่ 2 สมุนไพรกลุ่มนี้มีส่วนช่วยปรับปรุงการทำงานของอินซูลินและช่วยให้ร่างกายเผาผลาญกลูโคสได้ดีขึ้น:
ทองอุไร (Tecoma stans)
มีสารฟลาโวนอยด์ที่ช่วยลดน้ำตาลในเลือดและลดภาวะดื้อต่ออินซูลิน
วิธีใช้: ต้มดอกทองอุไร 1 หยิบมือ ในน้ำ 600 มล. ดื่มเป็นชา
คะน้าเม็กซิโก (Cnidoscolus aconitifolius)
มีสารออกฤทธิ์ที่ช่วยลดภาวะดื้อต่ออินซูลินและต้านการอักเสบ
วิธีใช้: รับประทานเป็นผักสด หรือต้มรับประทานเป็นชา
ผู้ป่วยเบาหวานมักเผชิญภาวะแทรกซ้อน เช่น ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง และปัญหาทางระบบไหลเวียนโลหิต สมุนไพรในกลุ่มนี้ช่วยป้องกันและลดความเสี่ยงของภาวะดังกล่าว:
กระเทียม (Allium sativum)
มีสารอัลลิซินที่ช่วยลดคอเลสเตอรอลและควบคุมระดับน้ำตาล
วิธีใช้: รับประทานกระเทียมสด 4-5 กลีบต่อวัน หรือทุบให้ละเอียดแล้วกินพร้อมอาหาร
น้ำต้มใบเตยและตะไคร้
ช่วยล้างกรดยูริกในเลือด ลดความเสี่ยงของโรคเกาต์และช่วยควบคุมระดับน้ำตาล
วิธีใช้: ต้มใบเตย 5 ใบ และตะไคร้ 5 ต้น ในน้ำ 2 ลิตร ดื่มแทนน้ำเปล่า
ใบย่านาง (Tiliacora triandra)
มีฤทธิ์ช่วยลดการอักเสบ ต้านอนุมูลอิสระ และช่วยล้างสารพิษสะสมในร่างกาย
วิธีใช้: คั้นน้ำใบย่านางสดดื่มวันละ 2 ครั้ง
เบาหวานมักเกี่ยวข้องกับภาวะความดันโลหิตสูงและโรคหัวใจ สมุนไพรกลุ่มนี้มีสรรพคุณช่วยลดความเสี่ยงของโรคดังกล่าว:
ขึ้นฉ่าย (Apium graveolens)
มีสารฟลาโวนอยด์ช่วยลดความดันโลหิตและปรับระดับน้ำตาลในเลือด
วิธีใช้: ต้มขึ้นฉ่าย 4-5 ต้น กับน้ำ 1 ลิตร ดื่มเป็นน้ำชา
ใบมะกรูด (Citrus hystrix)
มีสารต้านอนุมูลอิสระและช่วยควบคุมระดับไขมันและน้ำตาล
วิธีใช้: ต้มใบมะกรูด 9-10 ใบ ในน้ำ 3 แก้ว ดื่มก่อนนอน
สมุนไพรที่ช่วยลดเบาหวานสามารถจำแนกได้เป็น 5 กลุ่มหลัก ได้แก่
สมุนไพรที่มีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดโดยตรง
สมุนไพรที่ช่วยฟื้นฟูการทำงานของตับอ่อนและกระตุ้นการหลั่งอินซูลิน
สมุนไพรที่ช่วยลดภาวะดื้อต่ออินซูลิน
สมุนไพรที่ช่วยลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนจากเบาหวาน
สมุนไพรที่ช่วยควบคุมความดันโลหิตและป้องกันโรคหัวใจ
การใช้สมุนไพรควรคำนึงถึงปริมาณและวิธีการใช้ที่เหมาะสม รวมถึงการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพรหรือแพทย์แผนไทยเพื่อความปลอดภัยสูงสุด