กลุ่มภาคีระหว่างประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก

27 พฤษภาคม 2568

กลุ่มภาคีระหว่างประเทศมีอยู่มากมายทั่วโลก และแบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ ตามวัตถุประสงค์และลักษณะการดำเนินงาน ซึ่งสามารถจำแนกได้เป็นหลักๆ ดังนี้:

1. องค์กรระหว่างรัฐบาล (Intergovernmental Organizations - IGOs) เป็นองค์กรที่จัดตั้งขึ้นโดยความตกลงระหว่างรัฐตั้งแต่สองรัฐขึ้นไป มีฐานะเป็นนิติบุคคลระหว่างประเทศ มีสมาชิกเป็นรัฐต่างๆ และดำเนินงานตามกฎหมายระหว่างประเทศ ตัวอย่างที่สำคัญได้แก่:

• สหประชาชาติ (United Nations - UN): องค์กรระหว่างประเทศที่ใหญ่ที่สุดและครอบคลุมที่สุด มีวัตถุประสงค์เพื่อรักษาสันติภาพและความมั่นคงระหว่างประเทศ ส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศในการแก้ไขปัญหาระหว่างประเทศในด้านเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และมนุษยธรรม รวมถึงส่งเสริมการเคารพสิทธิมนุษยชนและเสรีภาพขั้นพื้นฐาน ภายใต้ UN ยังมีองค์กรและหน่วยงานย่อยจำนวนมาก เช่น:

  • กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (International Monetary Fund - IMF): ส่งเสริมความร่วมมือทางการเงินระหว่างประเทศ รักษาเสถียรภาพทางการเงินและเศรษฐกิจ

  • ธนาคารโลก (World Bank): ให้ความช่วยเหลือทางการเงินและทางเทคนิคแก่ประเทศกำลังพัฒนา

  • องค์การการค้าโลก (World Trade Organization - WTO): กำหนดและบังคับใช้กฎระเบียบการค้าระหว่างประเทศ

  • องค์การอนามัยโลก (World Health Organization - WHO): ทำงานเพื่อส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคทั่วโลก

  • องค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO): ส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศในด้านการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรม

  • โครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ (United Nations Environment Programme - UNEP): เป็นหน่วยงานด้านสิ่งแวดล้อมชั้นนำของโลก

  • กองทุนประชากรแห่งสหประชาชาติ (United Nations Population Fund - UNFPA): ทำงานด้านประชากร สุขภาพทางเพศและอนามัยเจริญพันธุ์

  • โครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (United Nations Development Programme - UNDP): สนับสนุนการพัฒนาที่ยั่งยืน การลดความยากจน

• องค์การระดับภูมิภาค:

  • สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ASEAN): ส่งเสริมความร่วมมือทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

  • สหภาพยุโรป (European Union - EU): เป็นการรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจและการเมืองของประเทศในยุโรป

  • ความร่วมมือทางเศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิก (Asia-Pacific Economic Cooperation - APEC): ส่งเสริมการค้าเสรีและการลงทุนในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก

  • เขตการค้าเสรีอเมริกาเหนือ (North American Free Trade Agreement - NAFTA): (ปัจจุบันคือ USMCA) ความตกลงการค้าระหว่างสหรัฐอเมริกา แคนาดา และเม็กซิโก

2. องค์กรระหว่างประเทศที่ไม่ใช่ภาครัฐ (Non-Governmental Organizations - NGOs) เป็นองค์กรที่ก่อตั้งขึ้นโดยภาคเอกชน ไม่ใช่รัฐบาล มีวัตถุประสงค์หลากหลาย เช่น การพัฒนา สิทธิมนุษยชน สิ่งแวดล้อม บรรเทาทุกข์ ตัวอย่างเช่น:

• แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชันแนล (Amnesty International): ทำงานด้านสิทธิมนุษยชน

• ฮิวแมนไรท์วอทช์ (Human Rights Watch): ทำงานด้านสิทธิมนุษยชน

• กรีนพีซ (Greenpeace): องค์กรด้านสิ่งแวดล้อมที่รณรงค์เรื่องการอนุรักษ์ธรรมชาติ

• กองทุนสัตว์ป่าโลก (World Wide Fund for Nature - WWF): ทำงานเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

• แพทย์ไร้พรมแดน (Doctors Without Borders/Médecins Sans Frontières - MSF): ให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมในพื้นที่ที่ประสบภัยพิบัติหรือความขัดแย้ง

• สภากาชาดระหว่างประเทศ (International Committee of the Red Cross - ICRC): ทำงานเพื่อปกป้องชีวิตและศักดิ์ศรีของผู้ที่ได้รับผลกระทบจากความขัดแย้งทางอาวุธและความรุนแรงอื่นๆ

3. วิสาหกิจข้ามชาติ (Multinational Corporations - MNCs) แม้จะไม่ใช่ "ภาคี" ในความหมายของการรวมกลุ่มของรัฐหรือองค์กรที่ไม่ใช่รัฐบาล แต่บริษัทข้ามชาติเหล่านี้มีบทบาทสำคัญในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ โดยเฉพาะในด้านเศรษฐกิจและการค้า มีการดำเนินงานในหลายประเทศทั่วโลกและมีอิทธิพลอย่างมากต่อเศรษฐกิจและสังคมของประเทศที่เข้าไปลงทุน

ความร่วมมือระหว่างประเทศตามประเด็นสำคัญ:

• เศรษฐกิจและการค้า: WTO, IMF, World Bank, APEC, ASEAN, RCEP (Regional Comprehensive Economic Partnership)

• สิ่งแวดล้อม: UNFCCC (กรอบอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ), Paris Agreement (ความตกลงปารีส), Kyoto Protocol (พิธีสารเกียวโต), IUCN (องค์การระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ), Green Climate Fund (GCF)

• สิทธิมนุษยชน: คณะมนตรีสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (UNHRC), สำนักงานข้าหลวงใหญ่เพื่อสิทธิมนุษยชนแห่งองค์การสหประชาชาติ (OHCHR), Amnesty International, Human Rights Watch

• สุขภาพ: WHO

• การศึกษาและวัฒนธรรม: UNESCO

• ความมั่นคง: คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ (UNSC), NATO (องค์การสนธิสัญญาป้องกันแอตแลนติกเหนือ)

การทำความเข้าใจเกี่ยวกับกลุ่มภาคีระหว่างประเทศเหล่านี้จะช่วยให้เราเห็นภาพรวมของความร่วมมือและความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนในเวทีโลก ซึ่งส่งผลกระทบต่อประเด็นต่างๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม หรือความมั่นคง