สถานการณ์แผ่นดินไหว (Earthquake) 

8 เมษายน 2568

การเกิดแผ่นดินไหว (Earthquake) คือ การสั่นสะเทือนของพื้นผิวโลกที่เกิดจากการปลดปล่อยพลังงานสะสมในเปลือกโลกอย่างฉับพลัน ซึ่งสามารถอธิบายได้ดังนี้:

🌍 สาเหตุของการเกิดแผ่นดินไหว

1. การเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลก (Tectonic Plates)

• เปลือกโลกของเราประกอบด้วยแผ่นใหญ่ ๆ หลายแผ่น เรียกว่า “แผ่นธรณีภาค” (Tectonic Plates)
  
  

• แผ่นเหล่านี้เคลื่อนตัวอยู่ตลอดเวลา โดยการชนกัน, แยกออกจากกัน หรือเลื่อนผ่านกัน
  
  

• เมื่อเกิดการสะสมพลังงานมากเกินไปจากการเสียดสีหรือการกดทับ พลังงานจะถูกปลดปล่อยออกมาในรูปของ “แผ่นดินไหว”
  
  

2. การเคลื่อนตัวของรอยเลื่อน (Fault Movement)

• รอยเลื่อนเป็นรอยแตกในเปลือกโลกที่แผ่นดินสามารถเคลื่อนไหวได้
  
  

• เมื่อแผ่นดินเคลื่อนตัวอย่างฉับพลันตามแนวรอยเลื่อน จะทำให้เกิดแผ่นดินไหว
  
  

🌐 จุดกำเนิดแผ่นดินไหว

• จุดศูนย์กลางแผ่นดินไหวใต้ดิน (Hypocenter): จุดที่พลังงานถูกปลดปล่อยครั้งแรกในใต้พื้นดิน
  
  

• ศูนย์กลางแผ่นดินไหวบนพื้นผิว (Epicenter): จุดบนผิวโลกที่อยู่เหนือ Hypocenter ซึ่งจะสั่นสะเทือนมากที่สุด
  
  

📈 ขนาดและความแรงของแผ่นดินไหว

• ขนาด (Magnitude): วัดปริมาณพลังงานที่ปลดปล่อย เช่น ใช้ "มาตราริกเตอร์"
  
  

• ความรุนแรง (Intensity): วัดผลกระทบที่เกิดขึ้น เช่น แรงสั่น, ความเสียหาย ฯลฯ (เช่น มาตราเมอร์คัลลี - Modified Mercalli Scale)
  
  

📊 ประเภทของรอยเลื่อนที่ทำให้เกิดแผ่นดินไหว

1. รอยเลื่อนปกติ (Normal Fault) – เกิดจากการดึงแยก
   
   

2. รอยเลื่อนย้อน (Reverse Fault) – เกิดจากการบีบอัด
   
   

3. รอยเลื่อนตามแนวระดับ (Strike-Slip Fault) – แผ่นดินเลื่อนในแนวราบ เช่น รอยเลื่อนเปลือกโลกแคลิฟอร์เนีย (San Andreas Fault)
   
   

🏚 ผลกระทบจากแผ่นดินไหว

• อาคารพังถล่ม, แผ่นดินแยก, ดินถล่ม
  
  

• สึนามิ (หากเกิดในทะเล)
  
  

• อัคคีภัย, การรั่วไหลของสารเคมีหรือแก๊ส
  
  

ปัจจุบัน เทคโนโลยีและความรู้ทางวิทยาศาสตร์ยังไม่สามารถพยากรณ์การเกิดแผ่นดินไหวล่วงหน้าได้อย่างแม่นยำ กรมอุตุนิยมวิทยาได้ระบุว่า แผ่นดินไหวยังคงเป็นภัยธรรมชาติที่ไม่สามารถพยากรณ์ได้ อย่างไรก็ตาม ประเทศไทยมีรอยเลื่อนมีพลัง 16 แห่ง ที่มีศักยภาพในการก่อให้เกิดแผ่นดินไหวในอนาคต ​

เมื่อเร็ว ๆ นี้ ได้เกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.7 ที่ประเทศเมียนมา เมื่อวันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2568 ส่งผลกระทบถึงประเทศไทย โดยเฉพาะในกรุงเทพฯ ​

แม้จะไม่สามารถพยากรณ์แผ่นดินไหวได้ แต่การเตรียมความพร้อมและการปฏิบัติตัวอย่างถูกต้องเมื่อเกิดแผ่นดินไหวเป็นสิ่งสำคัญ ควรศึกษาวิธีการป้องกันและรับมือเมื่อเกิดแผ่นดินไหว เช่น การหาที่หลบภัยที่ปลอดภัย และการปฏิบัติตามคำแนะนำของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง​

การเตรียมความพร้อมและการปฏิบัติตัวอย่างถูกต้องเมื่อเกิดแผ่นดินไหว เป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยลดความเสียหายและเพิ่มโอกาสในการรอดชีวิตได้ โดยสามารถแบ่งออกเป็น 3 ช่วงเวลา ดังนี้:

🧭 ก่อนเกิดแผ่นดินไหว (การเตรียมความพร้อม)

1. ศึกษาข้อมูล
   
   

   • ทำความเข้าใจเกี่ยวกับแผ่นดินไหวและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น
     
     

   • รู้ว่าบ้านอยู่ใกล้รอยเลื่อนมีพลังหรือไม่
     
     

2. เตรียมของจำเป็น
   
   

   • ชุดยังชีพฉุกเฉิน (น้ำ, อาหารแห้ง, ไฟฉาย, ยา, วิทยุ, แบตเตอรี่สำรอง ฯลฯ)
     
     

   • เอกสารสำคัญใส่ถุงกันน้ำ
     
     

3. ตรวจสอบความปลอดภัยของบ้าน
   
   

   • ยึดตู้ ชั้นวาง และเครื่องใช้ไฟฟ้าให้แน่นหนา
     
     

   • หลีกเลี่ยงการวางของหนักไว้สูง
     
     

4. กำหนดจุดรวมพล
   
   

   • นัดแนะกับคนในครอบครัวว่าหากพลัดหลงจะไปเจอกันที่ใด
     
     

🚨 ขณะเกิดแผ่นดินไหว (การปฏิบัติตัว)

กรณีอยู่ ในอาคาร

• หมอบ – คลาน – ยึดมั่น
  
  

  • หมอบลงต่ำ, คลานไปใต้โต๊ะที่แข็งแรง, ยึดโต๊ะไว้ไม่ให้เคลื่อน
    
    

• อยู่ห่างจากหน้าต่าง, กระจก, ตู้, หรือสิ่งที่อาจหล่นทับ
  
  

• อย่าใช้ลิฟต์
  
  

กรณีอยู่ นอกอาคาร

• อยู่ให้ห่างจากอาคาร, เสาไฟฟ้า, ป้ายโฆษณา, ต้นไม้ใหญ่
  
  

• หากอยู่ในที่โล่ง ให้หมอบลงและปกป้องศีรษะ
  
  

กรณีอยู่ ในรถ

• หยุดรถในที่โล่ง ไม่จอดใต้สะพานหรือใกล้ตึกสูง
  
  

• อยู่ในรถจนกว่าแผ่นดินไหวจะหยุด
  
  

🧱 หลังเกิดแผ่นดินไหว

1. ตรวจสอบตนเองและคนรอบข้าง
   
   

   • ช่วยเหลือเบื้องต้นถ้ามีผู้บาดเจ็บ
     
     

2. ระวังอาฟเตอร์ช็อก (Aftershock)
   
   

   • ออกจากอาคารหากไม่มั่นคง
     
     

3. ตรวจสอบบ้าน
   
   

   • ระวังแก๊สรั่ว, น้ำรั่ว, สายไฟขาด – ห้ามเปิดสวิตช์ไฟถ้าได้กลิ่นแก๊ส
     
     

4. ติดตามข่าวสาร
   
   

   • ฟังประกาศจากทางราชการ หรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น กรมอุตุนิยมวิทยา
     
     

5. อย่าแชร์ข่าวปลอม
   
   

   • ตรวจสอบแหล่งที่มาของข้อมูลก่อนเผยแพร่