ก๊าซเรือนกระจก (Greenhouse Gases) เป็นก๊าซในบรรยากาศที่สามารถดูดซับและปล่อยรังสีความร้อน (อินฟราเรด) จากพื้นผิวโลกได้ ซึ่งกระบวนการนี้มีความสำคัญต่อการรักษาสมดุลความร้อนในชั้นบรรยากาศของโลก โดยปรากฏการณ์นี้เรียกว่า "ปรากฏการณ์เรือนกระจก" (Greenhouse Effect) ก๊าซเรือนกระจกช่วยทำให้โลกอบอุ่นในระดับที่เหมาะสมสำหรับสิ่งมีชีวิต แต่หากมีปริมาณก๊าซเรือนกระจกมากเกินไปจะส่งผลให้เกิดภาวะโลกร้อน (Global Warming)

ก๊าซเรือนกระจกที่สำคัญ

1. คาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂)

   • แหล่งที่มา: การเผาไหม้เชื้อเพลิงฟอสซิล (เช่น น้ำมันและถ่านหิน) การตัดไม้ทำลายป่า และกระบวนการทางอุตสาหกรรม

   • มีผลกระทบ: ทำให้เกิดภาวะโลกร้อนมากที่สุดเนื่องจากมีปริมาณในบรรยากาศสูง

2. มีเทน (CH₄)

   • แหล่งที่มา: การทำเกษตรกรรม เช่น การปลูกข้าว การเลี้ยงปศุสัตว์ การย่อยสลายขยะมูลฝอย และการขุดเจาะก๊าซธรรมชาติ

   • มีผลกระทบ: มีประสิทธิภาพในการกักเก็บความร้อนมากกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ถึง 25 เท่า แม้จะมีปริมาณน้อยกว่า

3. ไนตรัสออกไซด์ (N₂O)

   • แหล่งที่มา: การใช้ปุ๋ยไนโตรเจน การเผาไหม้เชื้อเพลิง และกระบวนการอุตสาหกรรม

   • มีผลกระทบ: กักเก็บความร้อนได้มากกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ถึง 298 เท่า

4. ก๊าซฟลูออริเนต (Fluorinated Gases)

   • แหล่งที่มา: กระบวนการอุตสาหกรรมและสารทำความเย็น

   • มีผลกระทบ: มีความสามารถในการกักเก็บความร้อนได้สูงมากและคงอยู่ในบรรยากาศนานกว่าก๊าซชนิดอื่น

การทำงานของปรากฏการณ์เรือนกระจก

1. แสงอาทิตย์ (Solar Radiation) ส่องมาถึงพื้นผิวโลกในรูปของรังสีคลื่นสั้น (Shortwave Radiation)

2. พื้นผิวโลกดูดซับพลังงานแสงอาทิตย์และปล่อยความร้อนกลับออกมาในรูปของรังสีอินฟราเรด (Infrared Radiation)

3. ก๊าซเรือนกระจกในบรรยากาศดูดซับรังสีอินฟราเรดและปล่อยพลังงานบางส่วนกลับมายังพื้นผิวโลก ทำให้เกิดการสะสมความร้อนและทำให้อุณหภูมิโลกเพิ่มขึ้น

ผลกระทบของก๊าซเรือนกระจก

• ภาวะโลกร้อน (Global Warming): อุณหภูมิเฉลี่ยของโลกเพิ่มสูงขึ้น

• การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change): ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศทั่วโลก เช่น ฝนตกหนัก พายุเพิ่มขึ้น และอากาศแปรปรวน

• การละลายของธารน้ำแข็ง (Glacier Melting): ทำให้ระดับน้ำทะเลสูงขึ้น ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศชายฝั่งและพื้นที่ชุมชน

แนวทางการลดก๊าซเรือนกระจก

1. การใช้พลังงานทดแทน: เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม และพลังงานน้ำ

2. การเพิ่มพื้นที่สีเขียว: ปลูกต้นไม้และฟื้นฟูป่าไม้เพื่อดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์

3. การปรับเปลี่ยนกระบวนการผลิตและเทคโนโลยีในอุตสาหกรรม: เพื่อลดการปล่อยก๊าซจากโรงงาน

4. การใช้เทคโนโลยีการกักเก็บคาร์บอน (Carbon Capture): ดักจับและเก็บกักคาร์บอนจากแหล่งกำเนิด

การเข้าใจและจัดการปัญหาก๊าซเรือนกระจกจึงเป็นสิ่งสำคัญในการปกป้องสิ่งแวดล้อมและรักษาสมดุลทางธรรมชาติของโลกในระยะยาว

เทคโนโลยีการกักเก็บคาร์บอน (Carbon Capture and Storage: CCS) เป็นกระบวนการในการดักจับ กักเก็บ และกักกันคาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) ที่ปล่อยออกมาจากแหล่งกำเนิด เช่น โรงไฟฟ้า โรงงานอุตสาหกรรม หรือกระบวนการผลิตต่าง ๆ เพื่อไม่ให้ก๊าซเรือนกระจกนี้เข้าสู่บรรยากาศและก่อให้เกิดภาวะโลกร้อน กระบวนการ CCS เป็นหนึ่งในเทคโนโลยีสำคัญที่ได้รับการพัฒนาเพื่อลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนในระดับอุตสาหกรรม

ขั้นตอนของเทคโนโลยีการกักเก็บคาร์บอน

1. การดักจับคาร์บอน (Carbon Capture)

   • ขั้นตอนแรกคือการดักจับคาร์บอนไดออกไซด์จากแหล่งกำเนิด เช่น โรงไฟฟ้าที่ใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลหรือโรงงานปูนซีเมนต์ โดยสามารถทำได้ 3 วิธีหลัก:

     • Post-combustion: ดักจับ CO₂ จากก๊าซไอเสียที่ปล่อยออกมาหลังการเผาไหม้เชื้อเพลิง (เช่น การใช้ตัวทำละลายแบบอะมีนเพื่อดูดซับ CO₂)

     • Pre-combustion: ดักจับ CO₂ ก่อนการเผาไหม้ โดยการเปลี่ยนเชื้อเพลิงให้กลายเป็นก๊าซ (Gasification) เช่น เปลี่ยนถ่านหินให้กลายเป็นก๊าซไฮโดรเจนและคาร์บอนไดออกไซด์ จากนั้นแยก CO₂ ออกมา

     • Oxy-fuel combustion: การเผาไหม้ในสภาวะที่ใช้ออกซิเจนบริสุทธิ์ ซึ่งทำให้ไอเสียที่ได้มีปริมาณ CO₂ สูง ง่ายต่อการแยกกักเก็บ

2. การขนส่งคาร์บอน (Carbon Transportation)

   • เมื่อต้องการขนส่ง CO₂ ที่ถูกดักจับไปยังพื้นที่กักเก็บ (เช่น แหล่งน้ำมันและก๊าซที่ถูกใช้หมดแล้วหรือชั้นหินใต้ดิน) สามารถใช้วิธีการขนส่งผ่านท่อส่งก๊าซ (Pipeline) หรือเรือบรรทุกในรูปของของเหลว

   • การขนส่งทางท่อเป็นวิธีการที่นิยมมากที่สุด โดยท่อจะต้องถูกออกแบบให้ทนต่อความดันและความเข้มข้นของ CO₂

3. การกักเก็บคาร์บอน (Carbon Storage)

   • ขั้นตอนนี้คือการฉีด CO₂ ที่ถูกขนส่งเข้าไปในชั้นหินใต้ดินที่มีความมั่นคง (เช่น ชั้นหินทรายหรือชั้นหินบะซอลต์) โดยต้องอยู่ลึกลงไปหลายร้อยถึงหลายพันเมตรใต้พื้นดิน

   • สถานที่ที่ใช้ในการกักเก็บ CO₂ มักจะเป็นพื้นที่ที่เคยมีการขุดเจาะน้ำมันหรือก๊าซธรรมชาติ หรือแหล่งเกลือใต้ดิน (Saline Aquifers) ที่มีความสามารถในการกักเก็บก๊าซได้อย่างมั่นคง

วิธีการกักเก็บคาร์บอน

การกักเก็บ CO₂ ในชั้นใต้ดินสามารถทำได้หลายวิธี ได้แก่:

1. การกักเก็บในชั้นหินกักเก็บน้ำเกลือ (Saline Aquifers)
   ชั้นหินที่มักจะอยู่ลึกมากและเต็มไปด้วยน้ำเกลือ ซึ่งไม่สามารถใช้เป็นแหล่งน้ำดื่มได้ การฉีด CO₂ ลงในชั้นหินเหล่านี้สามารถทำให้ CO₂ ทำปฏิกิริยากับน้ำเกลือและกลายเป็นของแข็งได้

2. การกักเก็บในแหล่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติที่ถูกใช้หมด (Depleted Oil and Gas Reservoirs)
   แหล่งกักเก็บที่เคยเป็นที่สะสมของน้ำมันหรือก๊าซธรรมชาติและถูกใช้หมดแล้วสามารถนำมาใช้ฉีด CO₂ เพื่อการกักเก็บได้ และยังช่วยเพิ่มการผลิตน้ำมัน (Enhanced Oil Recovery: EOR) โดยการทำให้แรงดันภายในเพิ่มขึ้น

3. การกักเก็บในชั้นหินบะซอลต์ (Basalt Formation)
   ชั้นหินบะซอลต์มีความสามารถในการทำปฏิกิริยากับ CO₂ ทำให้เกิดการตกผลึกเป็นแร่คาร์บอเนต (Carbonate Minerals) ได้อย่างรวดเร็ว ซึ่งช่วยให้ CO₂ กลายเป็นของแข็งและคงตัวอยู่ในชั้นหินนั้น ๆ

ประโยชน์และความสำคัญของเทคโนโลยีการกักเก็บคาร์บอน

1. การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
   CCS เป็นเทคโนโลยีที่สามารถลดการปล่อย CO₂ จากโรงงานและอุตสาหกรรมที่ใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล ซึ่งสามารถช่วยลดผลกระทบจากภาวะโลกร้อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

2. การใช้ประโยชน์ในการผลิตน้ำมันเพิ่มเติม
   การฉีด CO₂ ในแหล่งน้ำมันที่ถูกใช้หมดแล้วสามารถช่วยดันน้ำมันที่หลงเหลืออยู่ออกมาได้ (Enhanced Oil Recovery: EOR) ซึ่งช่วยเพิ่มปริมาณการผลิตน้ำมัน

3. การสนับสนุนการเปลี่ยนผ่านพลังงานสะอาด
   CCS สามารถทำงานร่วมกับพลังงานหมุนเวียน เช่น โรงไฟฟ้าชีวมวล เพื่อให้กระบวนการผลิตพลังงานสามารถปล่อย CO₂ ในระดับที่เป็นศูนย์ (Net Zero Emissions)

ข้อจำกัดของเทคโนโลยีการกักเก็บคาร์บอน

1. ต้นทุนสูง
   กระบวนการดักจับ ขนส่ง และกักเก็บคาร์บอนมีต้นทุนสูงมากเมื่อเปรียบเทียบกับเทคโนโลยีอื่น ๆ ในการลดก๊าซเรือนกระจก

2. ความเสี่ยงในการรั่วไหล
   หากมีการรั่วไหลของ CO₂ จากแหล่งกักเก็บ อาจส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัยของมนุษย์

3. ความไม่แน่นอนในระยะยาว
   การกักเก็บ CO₂ ในชั้นใต้ดินมีความไม่แน่นอนในเรื่องความคงตัวของชั้นหินและโครงสร้างใต้ดิน ซึ่งอาจทำให้เกิดการเคลื่อนที่ของ CO₂ ในระยะยาว

แนวโน้มและอนาคตของการใช้เทคโนโลยี CCS

ในอนาคต CCS คาดว่าจะได้รับการพัฒนาและใช้งานมากขึ้น โดยเฉพาะในภาคอุตสาหกรรมที่ยากต่อการลดการปล่อย CO₂ (เช่น อุตสาหกรรมปูนซีเมนต์และเหล็กกล้า) และในโครงการที่มุ่งสู่การผลิตพลังงานสะอาดเพื่อบรรลุเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเป็นศูนย์ (Net Zero Emissions) ในหลายประเทศ

การคำนวณคาร์บอนฟุตปรินท์ (Carbon Footprint) เป็นการประเมินปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่ถูกปล่อยออกมาในระหว่างกิจกรรมหรือกระบวนการต่าง ๆ ตลอดทั้งวงจรชีวิต (life cycle) ของผลิตภัณฑ์หรือองค์กร การคำนวณนี้จะช่วยให้ทราบถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสามารถใช้เป็นพื้นฐานในการปรับปรุงการจัดการด้านสิ่งแวดล้อมเพื่อลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ข้อกำหนดและแนวทางที่ใช้ในการคำนวณคาร์บอนฟุตปรินท์มีหลากหลายมาตรฐานสากลและระดับประเทศ เช่น มาตรฐาน ISO, GHG Protocol, และแนวทางการประเมินเฉพาะด้านอุตสาหกรรม ซึ่งรายละเอียดที่สำคัญมีดังนี้:

1. มาตรฐานและแนวทางที่นิยมใช้

1. ISO 14067:2018

   • เป็นมาตรฐานสากลที่ระบุแนวทางการคำนวณและการรายงานคาร์บอนฟุตปรินท์ของผลิตภัณฑ์ โดยอิงตามหลักการ Life Cycle Assessment (LCA)

   • มุ่งเน้นการวิเคราะห์ผลกระทบด้านการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในทุกขั้นตอน ตั้งแต่การผลิตวัตถุดิบ การผลิต การขนส่ง การใช้ และการกำจัดของเสีย

2. GHG Protocol

   • GHG Protocol (Greenhouse Gas Protocol) เป็นมาตรฐานสำหรับการคำนวณและการรายงานการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในองค์กร

   • แบ่งการปล่อยก๊าซเรือนกระจกออกเป็น 3 ช่วง (Scopes):

     • Scope 1: การปล่อยก๊าซที่เกิดขึ้นโดยตรงจากกิจกรรมขององค์กร เช่น การเผาไหม้เชื้อเพลิงภายในองค์กร

     • Scope 2: การปล่อยก๊าซทางอ้อมจากการใช้พลังงาน เช่น การใช้ไฟฟ้าที่องค์กรซื้อมาจากแหล่งภายนอก

     • Scope 3: การปล่อยก๊าซทางอ้อมจากกิจกรรมอื่น ๆ ที่อยู่นอกเหนือการควบคุมขององค์กร เช่น การขนส่ง การเดินทางของพนักงาน การผลิตของวัตถุดิบ

3. PAS 2050

   • เป็นมาตรฐานจากประเทศอังกฤษ ใช้สำหรับการคำนวณคาร์บอนฟุตปรินท์ของผลิตภัณฑ์ โดยเน้นการประเมินวัฏจักรชีวิตผลิตภัณฑ์ (Product Life Cycle)

   • ใช้เป็นเครื่องมือในการเปรียบเทียบผลิตภัณฑ์ที่มีลักษณะหรือคุณสมบัติคล้ายคลึงกัน

4. ISO 14064-1:2018

   • เป็นมาตรฐานการคำนวณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในระดับองค์กร (Organization Carbon Footprint)

   • ประกอบด้วยหลักการ วิธีการวัด การคำนวณ และการรายงานที่เป็นมาตรฐานสากล

2. ขั้นตอนการคำนวณคาร์บอนฟุตปรินท์

1. กำหนดขอบเขตการประเมิน (Define Boundary)

   • ขอบเขตของการประเมินอาจเป็นผลิตภัณฑ์ (Product Footprint) หรือทั้งองค์กร (Organizational Footprint)

   • กำหนดว่าการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจะครอบคลุมถึง Scope ใดบ้าง (Scope 1, 2, หรือ 3)

2. การเก็บรวบรวมข้อมูล (Data Collection)

   • ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง เช่น ปริมาณการใช้พลังงาน การขนส่ง การใช้วัตถุดิบ กระบวนการผลิต การเดินทางของพนักงาน ฯลฯ

   • ปัจจัยการปล่อย (Emission Factors) ซึ่งได้จากฐานข้อมูลมาตรฐาน เช่น IPCC หรือฐานข้อมูลท้องถิ่น

3. การคำนวณปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจก (GHG Calculation)

   • ใช้สูตรพื้นฐานในการคำนวณ:

 การปล่อยก๊าซ (CO₂e)=กิจกรรม (Activity Data)×ปัจจัยการปล่อย (Emission Factor) 

• คำนวณปริมาณการปล่อยของก๊าซเรือนกระจกแต่ละชนิด (CO₂, CH₄, N₂O) และเปลี่ยนเป็นหน่วยคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า (CO₂e)

4. การรวบรวมและสรุปผล (Result Aggregation)

   • รวบรวมผลการคำนวณทั้งหมดและสรุปเป็นคาร์บอนฟุตปรินท์รวมทั้งผลิตภัณฑ์หรือองค์กร

5. การตรวจสอบความถูกต้อง (Verification)

   • การตรวจสอบโดยบุคคลภายนอก (Third-party Verification) ตามมาตรฐานการตรวจสอบ เช่น ISO 14064-3 เพื่อให้มั่นใจว่าการประเมินถูกต้องและน่าเชื่อถือ

3. ข้อกำหนดการคำนวณสำหรับประเทศไทย

ในประเทศไทย การคำนวณคาร์บอนฟุตปรินท์มักอ้างอิงตามแนวทางของ:

1. องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน) หรือ TGO (Thailand Greenhouse Gas Management Organization)

   • ให้การรับรองคาร์บอนฟุตปรินท์ขององค์กรและผลิตภัณฑ์

   • ใช้ฐานข้อมูลและปัจจัยการปล่อย (Emission Factors) ที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมในประเทศไทย

2. มาตรฐานคาร์บอนฟุตปรินท์ของผลิตภัณฑ์ (Carbon Footprint for Product; CFP)

   • ใช้ตามหลักการ ISO 14067 และ PAS 2050 โดยมีการปรับให้เข้ากับบริบทของประเทศ

   • มีการวิเคราะห์วัฏจักรชีวิตผลิตภัณฑ์ (Life Cycle Assessment: LCA) เพื่อคำนวณการปล่อยและการดูดกลับก๊าซเรือนกระจก

4. ตัวอย่างการประยุกต์ใช้การคำนวณคาร์บอนฟุตปรินท์

• องค์กร: การคำนวณการปล่อยในองค์กรเพื่อกำหนดแนวทางลดการปล่อยและปรับปรุงประสิทธิภาพด้านพลังงาน

• ผลิตภัณฑ์: การคำนวณในผลิตภัณฑ์ เช่น อาหาร บรรจุภัณฑ์ เครื่องนุ่งห่ม เพื่อหาว่าช่วงใดในวัฏจักรชีวิตที่มีการปล่อยสูงสุด

• กิจกรรมเฉพาะ: เช่น การคำนวณคาร์บอนฟุตปรินท์ของงานประชุม การเดินทาง หรือกิจกรรมทางการเกษตร

การคำนวณคาร์บอนฟุตปรินท์ช่วยให้องค์กรและผู้บริโภคสามารถตัดสินใจได้ดีขึ้นในด้านความยั่งยืนและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และยังเป็นตัวบ่งชี้ที่สำคัญในการกำหนดกลยุทธ์การจัดการคาร์บอนในระยะยาวอีกด้วย

การเก็บข้อมูลและการระบุแหล่งปล่อยก๊าซเรือนกระจก (GHG Emission Sources) เป็นขั้นตอนสำคัญในการคำนวณคาร์บอนฟุตปรินท์ เพื่อให้ได้ข้อมูลที่ถูกต้องและน่าเชื่อถือ กระบวนการนี้จะช่วยระบุว่าแหล่งที่มาของก๊าซเรือนกระจกมาจากกิจกรรมใดในองค์กรหรือผลิตภัณฑ์ รวมถึงการกำหนดขอบเขตการประเมินและการจัดเก็บข้อมูลอย่างเป็นระบบ เพื่อให้สามารถนำไปใช้วางแผนกลยุทธ์การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้อย่างมีประสิทธิภาพ

1. ขั้นตอนการเก็บข้อมูลและการระบุแหล่งปล่อยก๊าซเรือนกระจก

1. กำหนดขอบเขตการประเมิน (Boundary Setting)

   • กำหนดขอบเขตของการประเมิน เช่น ระดับผลิตภัณฑ์ (Product Carbon Footprint) หรือระดับองค์กร (Organizational Carbon Footprint)

   • ขอบเขตของการปล่อยก๊าซจะแบ่งออกเป็น:

     • การปล่อยโดยตรง (Direct Emission): ก๊าซเรือนกระจกที่ปล่อยจากกระบวนการหรือกิจกรรมที่อยู่ในขอบเขตการควบคุมขององค์กร เช่น การเผาไหม้เชื้อเพลิงในหม้อไอน้ำ (Scope 1)

     • การปล่อยทางอ้อม (Indirect Emission): ก๊าซที่ปล่อยจากกิจกรรมภายนอกที่เกี่ยวข้องกับการใช้พลังงาน เช่น ไฟฟ้าที่ซื้อจากภายนอก (Scope 2) หรือการขนส่งวัตถุดิบและสินค้าที่อยู่นอกการควบคุมขององค์กร (Scope 3)

2. การระบุแหล่งที่มาของการปล่อยก๊าซเรือนกระจก (GHG Emission Sources Identification) แหล่งที่มาของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสามารถแบ่งออกได้ตามกิจกรรมต่าง ๆ ดังนี้:

   • แหล่งที่มาจากการผลิต (Production Emissions):

     • กระบวนการเผาไหม้เชื้อเพลิง เช่น น้ำมันดีเซล แก๊สธรรมชาติ

     • กระบวนการทางเคมี เช่น การผลิตซีเมนต์ การหลอมโลหะ

   • การใช้พลังงาน (Energy Use):

     • การใช้ไฟฟ้าสำหรับการผลิต แสงสว่าง เครื่องปรับอากาศ และการทำความร้อน

     • การใช้พลังงานเชื้อเพลิงสำหรับการขนส่งภายในองค์กร เช่น รถขนส่งในโรงงาน

   • การขนส่งและโลจิสติกส์ (Transportation and Logistics):

     • การขนส่งวัตถุดิบ สินค้าสำเร็จรูป และการเดินทางของพนักงาน

     • การเดินทางเพื่อธุรกิจ (Business Travel)

   • การจัดการของเสีย (Waste Management):

     • การจัดการขยะมูลฝอย การหมักปุ๋ย การเผาขยะ หรือการฝังกลบ

     • การบำบัดน้ำเสีย (Wastewater Treatment) ซึ่งอาจปล่อยก๊าซมีเทน (CH₄) และไนตรัสออกไซด์ (N₂O)

   • กิจกรรมทางการเกษตร (Agriculture Emissions):

     • การปล่อยก๊าซมีเทนจากการย่อยอาหารของสัตว์เคี้ยวเอื้อง

     • การปล่อยก๊าซไนตรัสออกไซด์จากการใช้ปุ๋ยไนโตรเจน

   • การใช้ผลิตภัณฑ์และบริการ (Use of Sold Products):

     • การปล่อยก๊าซในขั้นตอนการใช้งานของผลิตภัณฑ์ เช่น เครื่องจักรที่ใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล

3. การเก็บข้อมูล (Data Collection) การเก็บข้อมูลควรทำอย่างเป็นระบบและครบถ้วนในแหล่งที่มาทุกประเภทของการปล่อยก๊าซ โดยมีข้อมูลหลักดังนี้:

   • ข้อมูลกิจกรรม (Activity Data):

     • ข้อมูลการใช้พลังงาน เช่น ปริมาณการใช้ไฟฟ้า ปริมาณเชื้อเพลิง (ลิตร กิโลกรัม หรือ เมกะจูล)

     • ข้อมูลการขนส่ง เช่น ระยะทาง จำนวนการขนส่ง และประเภทของยานพาหนะ

     • ข้อมูลวัตถุดิบและวัสดุที่ใช้ในกระบวนการ เช่น ปริมาณวัตถุดิบที่ใช้ ปริมาณสารเคมีในกระบวนการผลิต

   • ข้อมูลการปล่อย (Emission Data):

     • ปริมาณการปล่อยของก๊าซแต่ละชนิด เช่น CO₂, CH₄, N₂O

     • ข้อมูลจากการตรวจวัดภาคสนาม (Field Measurement) หรือข้อมูลจากฐานข้อมูลมาตรฐาน

4. การเลือกปัจจัยการปล่อย (Emission Factors) ปัจจัยการปล่อยเป็นค่าเฉลี่ยที่บอกปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกต่อหน่วยของกิจกรรม (เช่น kg CO₂ per liter of fuel) ซึ่งสามารถหาได้จาก:

   • ฐานข้อมูลสากล เช่น IPCC, DEFRA, หรือ Ecoinvent

   • ฐานข้อมูลท้องถิ่น เช่น ข้อมูลจากการวิจัยภายในประเทศหรือการประเมินเฉพาะกรณีขององค์กร

5. การคำนวณการปล่อยก๊าซเรือนกระจก (GHG Emission Calculation) ใช้สูตรการคำนวณพื้นฐานดังนี้:

การปล่อยก๊าซเรือนกระจก (CO₂e)=กิจกรรม (Activity Data)×ปัจจัยการปล่อย (Emission Factor) 

ตัวอย่าง:

• การคำนวณการปล่อย CO₂ จากการใช้ไฟฟ้า:

     การปล่อย CO₂=ปริมาณการใช้ไฟฟ้า (kWh)×ปัจจัยการปล่อย (kg CO₂/kWh)

6. การจัดการและการตรวจสอบข้อมูล (Data Management and Verification)

   • ควรจัดเก็บข้อมูลอย่างเป็นระบบและสามารถตรวจสอบย้อนกลับได้

   • การตรวจสอบข้อมูล (Verification) โดยบุคคลภายนอกหรือทีมงานภายใน เพื่อให้มั่นใจในความถูกต้องและความน่าเชื่อถือ

2. ตัวอย่างการระบุและเก็บข้อมูลของแหล่งปล่อยก๊าซเรือนกระจกในองค์กร

ตัวอย่างองค์กรที่มีการผลิตและขนส่งสินค้า ควรระบุและเก็บข้อมูลจากแหล่งต่อไปนี้:

1. กระบวนการผลิต (Production Process):

   • ปริมาณเชื้อเพลิงที่ใช้ในหม้อไอน้ำและเครื่องจักร

   • การปล่อยก๊าซจากกระบวนการทางเคมี (หากมี)

2. การใช้พลังงาน (Energy Use):

   • ปริมาณไฟฟ้าที่ใช้ในโรงงาน

   • ปริมาณการใช้พลังงานในสำนักงานและสถานประกอบการอื่น ๆ

3. การขนส่ง (Transportation):

   • ข้อมูลการขนส่งวัตถุดิบและสินค้า เช่น ระยะทาง ประเภทของยานพาหนะ และเชื้อเพลิงที่ใช้

   • การเดินทางของพนักงานเพื่อปฏิบัติภารกิจ เช่น การเดินทางด้วยรถยนต์ส่วนตัว หรือเครื่องบิน

4. การจัดการของเสีย (Waste Management):

   • ปริมาณขยะที่เกิดขึ้นและวิธีการจัดการ เช่น การเผา การหมัก หรือการฝังกลบ

   • การปล่อยก๊าซจากการบำบัดน้ำเสีย

การระบุและเก็บข้อมูลแหล่งปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างเป็นระบบจะช่วยให้องค์กรสามารถประเมินผลกระทบได้อย่างแม่นยำ พร้อมทั้งสามารถวางแผนกลยุทธ์การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืนในระยะยาว

การคำนวณการปล่อยและการดูดกลับก๊าซเรือนกระจก (Greenhouse Gas Emissions and Removals) เป็นกระบวนการที่สำคัญในการประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและการจัดการปัญหาภาวะโลกร้อน โดยทั่วไปจะอ้างอิงตามมาตรฐานสากล เช่น การคำนวณตามแนวทางของ IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) ซึ่งแบ่งเป็นหลายประเภทตามกิจกรรมต่าง ๆ โดยรายละเอียดมีดังนี้:

1. การปล่อยก๊าซเรือนกระจก

การปล่อยก๊าซเรือนกระจกเกิดจากกิจกรรมหลายประเภท เช่น:

• การเผาไหม้เชื้อเพลิงฟอสซิล: ได้แก่ การปล่อย CO₂, CH₄ และ N₂O จากการใช้งานในโรงงานอุตสาหกรรม การขนส่ง และการผลิตพลังงาน

• การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินและการตัดไม้ทำลายป่า: การเปลี่ยนแปลงนี้มักทำให้คาร์บอนถูกปลดปล่อยสู่บรรยากาศ เช่น การแผ้วถางป่าเพื่อการเกษตร

• กระบวนการอุตสาหกรรมและการเกษตร: การผลิตซีเมนต์ การหมัก การผลิตอาหาร และการเลี้ยงสัตว์มักปล่อยก๊าซมีเทน (CH₄) และไนตรัสออกไซด์ (N₂O)

2. การดูดกลับก๊าซเรือนกระจก

การดูดกลับก๊าซเรือนกระจกเป็นการเก็บกักคาร์บอนในแหล่งต่าง ๆ เช่น:

• ป่าไม้และพื้นที่สีเขียว: ป่าไม้และพืชสามารถดูดซับ CO₂ จากบรรยากาศผ่านกระบวนการสังเคราะห์แสง ซึ่งคาร์บอนจะถูกกักเก็บในชีวมวล (biomass) เช่น ลำต้น ใบ และราก

• ดิน: ดินสามารถกักเก็บคาร์บอนในรูปของสารอินทรีย์

• การจัดการพื้นที่ชุ่มน้ำ: พื้นที่ชุ่มน้ำและพรุสามารถดูดซับและกักเก็บคาร์บอนได้ในระยะยาว

3. การคำนวณการปล่อยก๊าซเรือนกระจก

    การคำนวณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกมักใช้สูตรพื้นฐาน คือ

    การปล่อยก๊าซ=กิจกรรม (เช่น ปริมาณเชื้อเพลิงที่ใช้)×ปัจจัยการปล่อย (Emission Factor  

   ตัวอย่างเช่น การคำนวณการปล่อย CO₂ จากการเผาไหม้เชื้อเพลิง จะใช้ข้อมูลปริมาณการใช้เชื้อเพลิง (เช่น น้ำมันดีเซล) และคูณกับปัจจัยการปล่อย (เช่น kg CO₂ / L) ซึ่งปัจจัยการปล่อยอาจได้จากฐานข้อมูลมาตรฐานหรือรายงานการวิจัย

4. การคำนวณการดูดกลับก๊าซเรือนกระจก

การคำนวณการดูดกลับคาร์บอนมักใช้แนวทาง IPCC เช่น:

• ปริมาณคาร์บอนที่กักเก็บในชีวมวล: คำนวณจากพื้นที่ป่า ความหนาแน่นของต้นไม้ และอัตราการเจริญเติบโตของพืช

• การเปลี่ยนแปลงปริมาณคาร์บอนในดิน: วิเคราะห์จากชนิดดิน วิธีการใช้ที่ดิน และอัตราการหมุนเวียนคาร์บอน

5. การประเมินคาร์บอนสุทธิ

การคำนวณคาร์บอนสุทธิ (Net Carbon Balance) สามารถทำได้โดย:

         คาร์บอนสุทธิ=การปล่อยก๊าซเรือนกระจก−การดูดกลับก๊าซเรือนกระจก 

หากผลลัพธ์เป็นบวก หมายความว่ามีการปล่อยสุทธิ หากเป็นลบ หมายความว่ามีการดูดกลับสุทธิมากกว่า

6. เครื่องมือและโปรแกรมที่ใช้ในการคำนวณ

• IPCC Software: ใช้ตามแนวทางการคำนวณของ IPCC 2006 Guidelines

• COMET-Farm: ใช้คำนวณการปล่อยและการกักเก็บคาร์บอนในระบบการเกษตร

• EX-ACT: ใช้สำหรับการประเมินผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน

การคำนวณและประเมินการปล่อยและการดูดกลับก๊าซเรือนกระจกเป็นกระบวนการที่ซับซ้อน เนื่องจากต้องคำนึงถึงปัจจัยหลายอย่าง เช่น ข้อมูลกิจกรรม ปัจจัยการปล่อย และการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับประเภทของก๊าซเรือนกระจกและแหล่งที่มาของการปล่อย

การจัดทำรายงานการประเมินคาร์บอนฟุตปรินท์ (Carbon Footprint Reporting) เป็นขั้นตอนสำคัญหลังจากการคำนวณการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เพื่อสรุปข้อมูลและนำเสนอผลการประเมินที่ได้อย่างชัดเจนและโปร่งใส รายงานนี้มีบทบาทสำคัญทั้งในการสื่อสารภายในองค์กร การวางแผนกลยุทธ์การลดการปล่อยก๊าซ และการรายงานต่อหน่วยงานภายนอกหรือผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (stakeholders) เช่น ผู้บริโภค นักลงทุน และหน่วยงานตรวจสอบมาตรฐานต่าง ๆ

การจัดทำรายงานที่ดีจะต้องมีความครบถ้วน โปร่งใส และอ้างอิงตามมาตรฐานที่เป็นที่ยอมรับ เช่น ISO 14064, ISO 14067, หรือ GHG Protocol ซึ่งโครงสร้างและเนื้อหารายงานสามารถแบ่งได้ดังนี้:

1. โครงสร้างรายงานการประเมินคาร์บอนฟุตปรินท์

1. หน้าปก (Cover Page)

   • ชื่อองค์กรหรือชื่อผลิตภัณฑ์

   • ชื่อรายงาน เช่น “รายงานการประเมินคาร์บอนฟุตปรินท์ขององค์กร” หรือ “Carbon Footprint of Product Report”

   • ปีที่ประเมินและช่วงเวลาที่ข้อมูลอ้างอิง

   • ชื่อผู้จัดทำหรือผู้รับรอง

2. สารบัญ (Table of Contents)

   • ระบุหัวข้อและหมวดหมู่ของเนื้อหาในรายงาน เพื่อให้ผู้อ่านสามารถเข้าถึงข้อมูลได้อย่างสะดวก

3. บทสรุปผู้บริหาร (Executive Summary)

   • สรุปประเด็นสำคัญของการประเมิน เช่น ผลการประเมินคาร์บอนฟุตปรินท์ทั้งหมดขององค์กรหรือผลิตภัณฑ์

   • เป้าหมายการลดคาร์บอนและแนวทางในการปรับปรุง

4. ข้อมูลเบื้องต้นขององค์กรหรือผลิตภัณฑ์ (Introduction)

   • ข้อมูลทั่วไปขององค์กรหรือผลิตภัณฑ์ เช่น ประวัติ วัตถุประสงค์ และขอบเขตการดำเนินงาน

   • อธิบายถึงเหตุผลในการจัดทำรายงานและการเลือกมาตรฐานที่ใช้ในการประเมิน

5. ขอบเขตการประเมิน (Assessment Boundaries)

   • กำหนดขอบเขตทางกายภาพ (Physical Boundary): เช่น โรงงาน สำนักงาน หรือกระบวนการผลิตเฉพาะ

   • กำหนดขอบเขตการปล่อยก๊าซเรือนกระจก (GHG Emission Boundary): ระบุ Scope 1, Scope 2, และ Scope 3 ที่ต้องการประเมิน

   • รายละเอียดเกี่ยวกับขอบเขตของข้อมูลและแหล่งที่มาที่ครอบคลุมในการประเมิน เช่น การใช้ไฟฟ้า การขนส่ง และการจัดการของเสีย

6. วิธีการเก็บข้อมูลและแหล่งที่มาของข้อมูล (Data Collection Methodology)

   • ระบุข้อมูลที่ใช้ เช่น ปริมาณเชื้อเพลิง การใช้ไฟฟ้า หรือข้อมูลการขนส่ง

   • อธิบายแหล่งข้อมูล เช่น ข้อมูลภายในองค์กร ข้อมูลจากซัพพลายเออร์ หรือข้อมูลจากฐานข้อมูลมาตรฐาน

   • วิธีการจัดเก็บข้อมูล เช่น การวัดจากอุปกรณ์ การเก็บข้อมูลเชิงสถิติ หรือการประเมินตามการประมาณการ

7. วิธีการคำนวณและปัจจัยการปล่อย (Calculation Methodology and Emission Factors)

   • อธิบายวิธีการคำนวณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่ใช้ในแต่ละกิจกรรม เช่น การคำนวณจากกิจกรรม (Activity Data) และปัจจัยการปล่อย (Emission Factors)

   • ระบุแหล่งที่มาของปัจจัยการปล่อย เช่น IPCC, DEFRA, หรือฐานข้อมูลขององค์กร TGO ในประเทศไทย

   • ระบุสูตรการคำนวณและหน่วยของการวัดที่ใช้ เช่น kg CO₂e/kWh สำหรับการใช้ไฟฟ้า

8. ผลการประเมินคาร์บอนฟุตปรินท์ (Carbon Footprint Assessment Results)

   • แสดงผลการประเมินการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในรูปแบบตัวเลขหรือกราฟ แบ่งตามประเภทก๊าซ (CO₂, CH₄, N₂O)

   • แบ่งผลลัพธ์ตาม Scope 1, Scope 2, และ Scope 3 พร้อมรายละเอียดในแต่ละแหล่งที่มา เช่น การใช้พลังงาน การขนส่ง และการจัดการของเสีย

   • การแสดงผลการประเมินในรูปของหน่วย CO₂e (คาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า)

9. การตีความผลการประเมิน (Interpretation of Results)

   • วิเคราะห์และแปลความหมายของผลการประเมิน เช่น แหล่งที่มาของการปล่อยก๊าซที่สูงที่สุด และปัจจัยที่ส่งผลต่อการปล่อยก๊าซมากที่สุด

   • ระบุถึงแนวทางการปรับปรุงเพื่อลดการปล่อยก๊าซในแต่ละแหล่งที่มา

10. แนวทางการลดคาร์บอนและเป้าหมายการลด (Carbon Reduction Strategies and Targets)

    • ระบุแนวทางในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เช่น การปรับปรุงประสิทธิภาพพลังงาน การเปลี่ยนมาใช้พลังงานหมุนเวียน การปลูกป่า

    • กำหนดเป้าหมายการลดคาร์บอนทั้งระยะสั้นและระยะยาว เช่น การลดการปล่อย CO₂ ลง 10% ภายใน 5 ปี

    • ระบุวิธีการติดตามความก้าวหน้าและการประเมินผลอย่างต่อเนื่อง

11. การตรวจสอบและการรับรองผล (Verification and Assurance Statement)

    • รายงานการตรวจสอบและการรับรองโดยบุคคลภายนอก (Third-party Verification) หรือผู้เชี่ยวชาญที่มีคุณวุฒิ

    • ระบุผู้ที่ตรวจสอบ ช่วงเวลาที่ตรวจสอบ และมาตรฐานที่ใช้ในการตรวจสอบ

12. บทสรุป (Conclusion)

    • สรุปผลการประเมินและเป้าหมายขององค์กรในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก

    • เน้นย้ำความสำคัญของการจัดการคาร์บอนฟุตปรินท์และความมุ่งมั่นขององค์กรในการดำเนินการเพื่อความยั่งยืน

13. ภาคผนวก (Appendices)

    • รายละเอียดเพิ่มเติมที่ใช้ในการคำนวณ เช่น ตารางแสดงปริมาณการใช้พลังงาน ตารางการใช้วัตถุดิบ

    • แหล่งที่มาของข้อมูล อ้างอิง และสมการการคำนวณ

2. ข้อควรพิจารณาในการจัดทำรายงาน

• ความถูกต้องและโปร่งใส: ข้อมูลและวิธีการคำนวณต้องมีความแม่นยำและสามารถตรวจสอบย้อนกลับได้

• การอ้างอิงมาตรฐาน: การจัดทำรายงานควรอิงตามมาตรฐานที่เกี่ยวข้อง เช่น ISO 14064, ISO 14067, หรือ GHG Protocol

• การสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพ: การนำเสนอผลการประเมินควรใช้กราฟ แผนภูมิ หรือภาพประกอบ เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจได้ง่าย

• การมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย: การสื่อสารผลลัพธ์และแนวทางการลดคาร์บอนควรมีความชัดเจนและสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย

รายงานการประเมินคาร์บอนฟุตปรินท์ที่จัดทำอย่างดีและโปร่งใสจะช่วยให้องค์กรสามารถดำเนินการด้านการจัดการคาร์บอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมทั้งเป็นพื้นฐานในการปรับปรุงกลยุทธ์ด้านสิ่งแวดล้อมเพื่อลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในอนาคต

ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์ (Carbon Footprint Label) เป็นเครื่องหมายที่ใช้แสดงปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกตลอดวงจรชีวิตของผลิตภัณฑ์หรือบริการ ซึ่งช่วยให้ผู้บริโภคทราบข้อมูลเกี่ยวกับผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมของสินค้าที่ตนเลือกซื้อ และส่งเสริมให้เกิดการบริโภคที่ยั่งยืนมากขึ้น

วัตถุประสงค์ของฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์

1. การแสดงข้อมูลความโปร่งใส: ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์ช่วยแสดงให้เห็นว่าผลิตภัณฑ์นั้น ๆ มีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกปริมาณเท่าใดในแต่ละขั้นตอน เช่น การผลิต การขนส่ง และการใช้งาน

2. การส่งเสริมความยั่งยืน: การใช้ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์กระตุ้นให้บริษัทต่าง ๆ ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในกระบวนการผลิต เพื่อให้สินค้าของตนมีคาร์บอนฟุตพรินต์ต่ำที่สุด

3. การเพิ่มทางเลือกให้ผู้บริโภค: ผู้บริโภคสามารถเลือกซื้อสินค้าที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมต่ำกว่า โดยดูจากฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์

ประเภทของฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์

1. ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์ (Carbon Footprint Label)

   • แสดงปริมาณก๊าซเรือนกระจกทั้งหมดที่ถูกปล่อยออกมาตลอดวงจรชีวิตของผลิตภัณฑ์ เช่น จำนวนกิโลกรัมของ CO₂ ที่เกิดขึ้นในแต่ละหน่วยผลิตภัณฑ์ (เช่น "ผลิตภัณฑ์นี้มีคาร์บอนฟุตพรินต์เท่ากับ 5 kg CO₂e")

2. ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์ลดลง (Carbon Reduction Label)

   • แสดงว่าผลิตภัณฑ์นั้น ๆ ได้ผ่านการปรับปรุงกระบวนการเพื่อลดการปล่อยคาร์บอนฟุตพรินต์ลงแล้ว เช่น ลดการใช้พลังงาน ลดการใช้วัตถุดิบ หรือเปลี่ยนไปใช้กระบวนการผลิตที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกน้อยลง

3. ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์ที่เป็นกลาง (Carbon Neutral Label)

   • แสดงว่าผลิตภัณฑ์หรือองค์กรนั้น ๆ ได้ทำการชดเชยการปล่อยก๊าซเรือนกระจกทั้งหมดผ่านโครงการต่าง ๆ เช่น การปลูกป่า หรือการซื้อคาร์บอนเครดิต เพื่อให้ปริมาณการปล่อยก๊าซสุทธิเท่ากับศูนย์

กระบวนการคำนวณและขอรับฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์

1. การรวบรวมข้อมูล

   • เก็บข้อมูลการใช้พลังงาน วัตถุดิบ การขนส่ง และการจัดการของเสียในกระบวนการผลิตเพื่อนำมาคำนวณ

2. การคำนวณคาร์บอนฟุตพรินต์

   • ใช้วิธีการวิเคราะห์วงจรชีวิต (Life Cycle Assessment: LCA) ในการคำนวณคาร์บอนฟุตพรินต์ของผลิตภัณฑ์ตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ (การผลิต การขนส่ง การใช้งาน และการกำจัด)

3. การตรวจสอบและการรับรอง

   • ส่งผลการคำนวณไปยังหน่วยงานรับรองมาตรฐาน (เช่น องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจกในประเทศไทย) เพื่อตรวจสอบความถูกต้องและขอรับฉลาก

ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์ในประเทศไทย

ในประเทศไทย ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์ได้รับการดูแลและออกโดย องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน) หรือ TGO (Thailand Greenhouse Gas Management Organization) โดยมีรูปแบบฉลาก 3 ประเภทที่สำคัญ ได้แก่:

1. ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์ของผลิตภัณฑ์ (Carbon Footprint of Product)

   • เป็นฉลากที่แสดงปริมาณคาร์บอนฟุตพรินต์ทั้งหมดที่เกิดขึ้นจากการผลิตและการใช้ผลิตภัณฑ์นั้น ๆ

2. ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์ลดลง (Carbon Footprint Reduction)

   • แสดงว่าผลิตภัณฑ์มีการลดคาร์บอนฟุตพรินต์เมื่อเปรียบเทียบกับข้อมูลจากปีก่อนหน้า

3. ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์เป็นกลาง (Carbon Neutral)

   • แสดงว่าผลิตภัณฑ์หรือองค์กรได้ดำเนินการลดและชดเชยการปล่อยก๊าซเรือนกระจกทั้งหมดแล้ว จนกระทั่งมีการปล่อยสุทธิเท่ากับศูนย์

ตัวอย่างฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์ในระดับสากล

1. Carbon Trust Standard (UK)

   • ใช้ในผลิตภัณฑ์และบริการในสหราชอาณาจักร เป็นหนึ่งในฉลากที่ได้รับความน่าเชื่อถือและแสดงถึงความมุ่งมั่นในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างต่อเนื่อง

2. Climatop (EU)

   • ฉลากที่ใช้ในกลุ่มประเทศยุโรป แสดงว่าผลิตภัณฑ์มีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกต่ำกว่าเกณฑ์ที่กำหนด และมีการปรับปรุงเพื่อลดการปล่อยอย่างต่อเนื่อง

3. Carbonfree® Certified (USA)

   • ฉลากที่แสดงว่าผลิตภัณฑ์ได้ผ่านการคำนวณและชดเชยการปล่อยก๊าซเรือนกระจกทั้งหมด เพื่อให้มีคาร์บอนฟุตพรินต์สุทธิเท่ากับศูนย์

ข้อดีของการใช้ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์

1. ช่วยกระตุ้นให้เกิดการพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

   • ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์ส่งเสริมให้ผู้ผลิตมองหาวิธีการลดปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในกระบวนการผลิตของตน

2. สร้างความตระหนักในหมู่ผู้บริโภค

   • ผู้บริโภคสามารถใช้ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์ในการเลือกซื้อสินค้าที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยลง

3. เสริมสร้างภาพลักษณ์ที่ดีต่อองค์กร

   • การแสดงฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์สามารถช่วยให้องค์กรแสดงถึงความมุ่งมั่นในการปกป้องสิ่งแวดล้อมและสร้างความเชื่อมั่นในด้านความยั่งยืน

สรุป

ฉลากคาร์บอนฟุตพรินต์เป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้ทั้งผู้ผลิตและผู้บริโภคสามารถตัดสินใจได้อย่างรอบคอบในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เป็นการส่งเสริมการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพและช่วยสร้างอนาคตที่ยั่งยืนมากขึ้นสำหรับทุกภาคส่วน

Zero Carbon หรือ การปล่อยคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์ (Carbon Neutrality) หมายถึงสภาวะที่ปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) หรือก๊าซเรือนกระจกอื่น ๆ ที่ปล่อยออกสู่ชั้นบรรยากาศ ถูกชดเชยให้เท่ากับศูนย์ โดยการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกหรือชดเชยปริมาณที่ปล่อยออกไปด้วยวิธีการต่าง ๆ เพื่อไม่ให้เกิดการเพิ่มขึ้นของก๊าซเรือนกระจกในชั้นบรรยากาศ

วิธีการไปสู่ Zero Carbon

1. การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก

   • ใช้พลังงานหมุนเวียน (เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ ลม หรือชีวมวล) แทนการใช้พลังงานจากฟอสซิล

   • ปรับปรุงประสิทธิภาพการใช้พลังงานในโรงงาน อุตสาหกรรม และอาคารต่าง ๆ

   • ส่งเสริมการใช้รถยนต์ไฟฟ้าและระบบขนส่งสาธารณะที่ปล่อยมลพิษต่ำ

2. การชดเชยการปล่อยคาร์บอน

   • ปลูกป่าใหม่และเพิ่มพื้นที่สีเขียว เนื่องจากต้นไม้ดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์จากอากาศ

   • ลงทุนในโครงการชดเชยคาร์บอน เช่น การจับและกักเก็บคาร์บอน (Carbon Capture and Storage - CCS)

   • สนับสนุนโครงการคาร์บอนเครดิต ที่ช่วยให้ประเทศหรือองค์กรอื่นที่ลดการปล่อยก๊าซได้รับผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ

3. การใช้เทคโนโลยีจับและกักเก็บคาร์บอน
   เทคโนโลยีนี้ช่วยดักจับก๊าซคาร์บอนจากกระบวนการผลิตในอุตสาหกรรมหรือโรงงานไฟฟ้า และเก็บรักษาไว้ใต้ดินหรือนำไปใช้งานในกระบวนการอื่น ๆ

เป้าหมายและความสำคัญ

การบรรลุเป้าหมาย Zero Carbon มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการแก้ปัญหา ภาวะโลกร้อน และ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งเกิดจากการสะสมของก๊าซเรือนกระจกในชั้นบรรยากาศ หากประเทศและองค์กรทั่วโลกมุ่งสู่เป้าหมายนี้ จะช่วยลดอุณหภูมิโลกไม่ให้เพิ่มขึ้นเกิน 1.5°C ตามข้อตกลงปารีส (Paris Agreement)

ตัวอย่างการใช้งาน

• ประเทศ: หลายประเทศประกาศเป้าหมายที่จะปล่อยคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์ภายในปี 2050 เช่น สหภาพยุโรป สหราชอาณาจักร และญี่ปุ่น

• องค์กร: บริษัทเทคโนโลยี เช่น Microsoft และ Google ตั้งเป้าหมายเป็นองค์กร Zero Carbon หรือ Carbon Negative เพื่อลดและชดเชยการปล่อยคาร์บอนของตนเอง

• เมือง: หลายเมืองใหญ่ เช่น โคเปนเฮเกน และซานฟรานซิสโก กำลังพัฒนาสู่เมือง Zero Carbon ด้วยการส่งเสริมพลังงานหมุนเวียนและระบบขนส่งสะอาด

สรุปได้ว่า Zero Carbon เป็นแนวทางที่สำคัญในการสร้างความยั่งยืนให้กับโลก โดยเน้นทั้งการลดและการชดเชยการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อมและแก้ไขปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในระยะยาว